miércoles, 21 de diciembre de 2016

Pepe Ardeiro: Renacemento



Na lembranza daquel día do ano 1977 no que escoitamos xuntos na Praza de Ferreiro  as verbas prohibidas que esnaquizaban o silenzo de pedra no primeiro mitin da chegada da Democracia.



                                                            ( Antón Pulido)



RENACEMENTO

Relocía nos adouquíns da praza,
gastados nunha calma de noutrora,
o refreixo sacrílego e roxo
das bandeiras prohibidas.

As verbas eran aínda froles
sin espertar, pequenas cousas
pechadas aos incertos anuncios
de remotas libertades esvaídas.

O medo era aínda unha profunda
cadea que apreixaba
as ánimas dos homes indecisos.

Detrás de cada porta aínda quedaban
inquedanzas e falares baixiños.
Aínda co ar nos viña o cheiro a morto
resurxido na libertá das verbas
dende fai tempo interrumpidas.

E aínda nos escrutaban
tras das fiestras,
tras do anonimato escuro das cortinas,
cadavres vivos dun absurdo pasado,
enxendrando unha teimosa agarda,
moi difusa e segrada,
encol de sacros feudos e outras cousas
de honor, tal vez perdidas...

Mais no morno refreixo de ouro,
naquel fulxor de groria,
da serán estantía,
erguéronse solemnes e fortes,
como un cántico á vida,
aquelas voces de paz daqueles homes
que cambeaban ese senso das mentes
dunha Patria prohibida...

Lonxe,
as sementeiras abrollan impasibles...

Anda a xogar nas solprendidas rúas,
encanto do soar nos vellos muros,
ese noso,
ese nunca esquencido vello hino.....


E percíbese xa
no ar que se respira
a espranza lene dunha nova vida...



Xosé Manuel López Gómez “ Ardeiro”

Na néboa dunha espranza






domingo, 11 de diciembre de 2016

RAÍCES : O adeus de Conchita






O pasamento de Conchita encheu de tristura a todos os que tivemos a honra de coñecela. Concepción Suárez Morilla foi durante corenta anos a Secretaria da Sociedade Cultural y Benéfica “Unión Barcalesa” da Habana, e xunto ao seu home Rolando Pérez Palmero, presidente xa falecido, mantivo vivo o espíritu da nosa terra e aglutinaron na centenaria asociación aos que alí quedaron e aos seus descendentes.

O actual presidente, Manuel Rodríguez Barreiro, comunicábanos a triste noticia e como até os derradeiros intres da súa vida, malia os problemas de saúde, seguía fiel ó seu compromiso coa Sociedade, da que formou parte dende o ano 1959:
Desde el año 1975 ocupo el puesto de Secretaria de la Junta Directiva hasta el día de hoy , escribía o 14 de setembro de 1914 , en todo este tiempo he llevado toda la información que genera el actuar diario de la sociedad, los libros, el control de los recibos, las actas y la documentación, el libro de registro del Panteón...

O seu pai tivera que marchar, como tantos outros a comenzos do pasado século, na búsqueda de oportunidades que esta terra lle negaba, dende a aldea de Lueiro (Negreira) integrándose cos seus paisanos para contribuiren a crear as escolas que non había na súa terra natal. Dende o ano 1920 formou parte da Unión Barcalesa ocupando diversos cargos na Directiva, da que chegou a ser Presidente. Casou cunha moza sevillana e  soubo inculcarlle á súa filla máis nova dende pequena os valores da solidariedade, o respeto pola súa cultura de orixe e a necesidade de continuar co labor que os nosos emigrantes comezaran no ano 1907. 


Conchita e Rolando

Cando no ano 1993 se iniciou o envío de axuda que os veciños dos concellos de Negreira, A Baña e Brión e logo a Asociación Alén Mar entregaron á Sociedade foi ela, xunto co seu home Rolando Pérez os que, coa colaboración do resto da Directiva, procederon dun xeito exemplar a recepcionar as toneladas de alimentos, medicamentos e material escolar, entregando equitativamente aos socios a parte correspondente, elaborando os documentos da recepción da cantidade entregada a cada un e remitindo copia ás entidades municipais e asociativa. O domicilio de Conchita e Rolando transformouse nunha farmacia á que acudían os barcaleses coa correspondente receta para retirar os medicamentos que foran enviados polos farmaceúticos da comarca.

Conchita era todo un exemplo de vitalidade, eficiencia e honradez. Na primeira visita a Barcala, acompañada do seu home, onde foron agasallados polos concellos, asociacións e veciños, fixeron efectivo o acordo de entregar os edificios das escolas de Aro, Cobas e Seoane pois, dicían, eso se ha hecho con el trabajo y la aportación de nuestros emigrantes y a Barcala debe volver, pasando así a formar parte do inventario dos concellos de Negreira e A Baña, cedendo este último, o edificio da de Seoane, á Asociación Barcalesa de esa parroquia. Daquela Conchita pediume que a leváramos a Lueiro, a pequena aldea que dende as ladeiras da marxe dereita do río Tambre mírase no espello do embalse Barrié de la Maza, para visitar a que fora casa de seu pai. Alí, diante da lareira, pediu que a deixáramos soa e durante tempo permaneceu seguramente falando coa memoria de seu pai e cumprindo o que ela dixo que fora sempre a súa maior ilusión, poder regresar algún día á casa dos seus ancestros.

O seu pasamento é un acontecemento moi triste, como xa o fora o de Rolando, para a súa familia e para os barcalesas da Habana e Barcala que tivemos a sorte de coñecela e sempre recordaremos con cariño a esa Conchita tan activa e solidaria que se mantivo fiel á memoria dos seus antepasados e os valores que lle souberon transmitir. Agora repousa xa no panteón do Cemiterio de Colón da capital cubana, na compaña dos centos de barcaleses e os seus descendentes que non puideron retornar á terra pero que seguirán presentes na nosa memoria.



Repartindo solidariedade



Recebemento a Conchita e Rolando na escola de Seoane-A Baña




























martes, 6 de diciembre de 2016

NO DÍA DA CONSTITUCIÓN


 Por decisión da Xunta de Galicia o  presidente, D. Fernando González Laxe, conmemorou en Negreira o 6 de decembro de 1987 o Día da Constitución á que definiu como “un factor de concordia político- civil”. Ante máis de cincocentos veciños no seu discurso fixo referencia ao artigo primeiro da Carta Magna, texto que recolle que a soberanía nacional reside no pobo, do que emanan os poderes do Estado, para afirmar a continuación que a Constitución é a suprema expresión da súa vontade. González Laxe manifestou que o texto constitucional é un instrumento esencial para a consolidación das liberdades públicas.


                                                           6 de decembro de 1987

O acto trataba de fomentar entre a cidadanía a importancia de coñecer e defender a Carta Magna aprobada en Referendum o 6 de decembro do ano 1978, consulta que obtivo o seguinte resultado: Dos 17.873.301 votantes, 15.706.078 votaron a favor da aprobación; 1.400.505 en contra; 632.902 en blanco e 133.786 papeletas nulas (BOE do 22 de decembro de 1978). O texto foi publicado no Boletín Oficial do Estado o 29 de decembro dese ano, tamén en Galego, Catalán, Valenciano, Balear e Euskera.

Logo de corenta anos de ditadura as forzas políticas representadas no Congreso e no Senado foron quen de chegar a un acordo para elaborar este texto base do noso ordenamento xuridico nun ambiente de boicot e coacción por parte de grupos terroristas tanto da extrema dereita como da extrema esquerda. Un grupo da extrema dereita asasinara o 24 de xaneiro do ano anterior no seu despacho do número 55 da Calle Atocha de Madrid a cinco abogados laboralistas de Comisións Obreiras. No ano de aprobación do texto constitucional, ETA asasinara a 65 persoas, maís de unha cada semana; o GRAPO a unha e oito o ano anterior, ademáis de diversos intentos de pronunciamentos militares. O obxectivo do texto constitucional era o de garantir a convivencia e a defensa da democracia así como os dereitos sociais e políticos de todos os cidadáns.

A  ensinanza da Constitución debera ser obrigatoria en todos os centros de ensino pois o seu coñecemento é fundamental para que a cidadanía poda esixir o seu cumprimento aos poderes públicos. Dende o Artigo 1 que di que España constitúese nun Estado social e democrático de dereito, que propugna como valores superiores do seu ordenamento xurídico a libertade, a xustiza, a igualdade, e o pluralismo político ou o Art. 10 : A dignidade da persoa, os dereitos inviolables que lles son inherentes, o libre desenvolvemento da personalidade, o repeto á lei e aos dereitos dos demáis son fundamento do orden político e da paz social.






A Constitución Española garantiza entre outros:

O dereitoá vida e á integridade física e moral ( Art. 16)
O dereito ao honor, á integridade persoal e familiar e á propia imaxen (Art. 18.1)
O dereito á Educación ( Art. 27)
O dereito ao traballo ( Art. 35.1)
O dereito á protección da Saúde( Art. 43-1)
Dereito a unha vivenda digna e adecuada( Art. 47)
Dereito ás pensións para a terceira idade ( Art. 50)
..

Os grupos políticos deberan traballar para que as leis que a desenvolven non contradigan o seu articulado, impugnar aquelas que se consideran contrarias a ela, eliminar os artigos introducidos nas mesmas que impidan a súa aplicación e desenvolver aqueles apartados que seguen sen aplicarse.

Que importante sería que as institucións públicas imprimiran este texto e o distribuiran entre os cidadáns para o seu coñecemento! Todo iría moito mellor, política e socialmente, e sería unha maneira certeira e  máis aproveitable de celebrar o DÍA DA CONSTITUCIÓN.





Falando cos veciños








sábado, 19 de noviembre de 2016

INFINITO CADUCO




As estrelas na auga reflicten a sebedoría do tempo- Denís Estévez



Os ríos, esa regalía que foron o xermolo de civilizacións, cidades e culturas transfórmanse ás veces en espellos nos que se reflicte a Natureza e todo o espazo exterior transfórmase en poesía. Só décimas de segundo no que os espíritus máis sensibles son capaces de captar e amosárnolo en forma de obras de arte. Dende os alicerces da nosa cultura cóntanos a Mitoloxía como Narciso acabou namorado da súa imaxe reflectida no espello dunha fonte. Tal é a maxia das augas que muda no máis sublime a simple imaxe mortal.

Denís Estévez, pintor e fotógrafo, foi quen de camiñar  polas beiras dos ríos como o Tambre, ou o Negreira agardando polas horas do solpor nos que as augas se transforman en espellos para fotografar ese intre en que as estrelas do ceo ou o reflexo das plantas se miran nela e xogan coas imáxes para presentarnos un mundo cromático ou actuando coma un prisma óptico que as descompón dándolle un sentido máxico e colorista.

INFINITO CADUCO e o nome da excelente exposición fotográfica coa que nos agasalla na galería Luisa Pita, na Rúa Cardenal Payá 9 en Santiago de Compostela. Estes días e ata o 12 de decembro é a cita para todos aqueles que se acheguen a esta orixinal mostra na que se reflicte nidiamente que a fotografía tamén pode ser poesía, outra maneira de expresar a beleza e as emocións a través da imaxe.

A Natureza, di o autor, o espazo exterior que semella todopoderoso e o mesmo tempo impotente ante o noso embate, engloba e artella case por completo a exposición, como reflexo e peza dun xogo na gran partida do tempo. Na súa grandeza reside a antítese que dá nome ó conxunto de obras onde o inabarcable infinito do percorrido dun río vese fracturado co devir das augas.

As imaxes que se realizaron para esta exposición xa despareceron, foron segundos de beleza recollidas pola cámara e impresas no papel para así inmortalizalas.

É  unha exposición que merece visitarse e que a ninguén deixa indiferente.



Infinito caduco








domingo, 6 de noviembre de 2016

BONSAIS

Carballeira bonsai


Entre as gafas e o horizonte esténdese todo un mundo tanxible de obxectos, seres vivos ou inertes, vehículos en movemento e auga do mar, todo cortado por ringleiras de árbores que ollan vixiantes a paisaxe que os importuna. Onte contábame Mario que as árbores son os seres máis modestos que coñece porque cando a brisa os acariña soltan un par de follas lánguidas e cando o temporal os agrede con forza as súas ramas póñense tensas e o seu tronco desafiante, facendo que teña que fuxir coa chuvia de vencido.

As árbores conviven pacificamente unhas coas outras mandándose mensaxes a través dos paxaros que voan dunha copa a outra e que non podemos entender porque non comprendemos a súa linguaxe. Eles tampouco a nosa. Alguns só teñen follas pero outros cúbrense de flores e as veces tamén nos agariman con froitos sabedores. As persoas, en xeral, sentimos moito respeto por eles.

Hai quen levado pola admiración quere telos na casa, controlar de perto como medran, configuralos, alimentalos e darlle formas o que sería imposible conservando o seu tamaño por iso redúcenos como xoguetes xa que doutro xeito sería imposible gardalos. Dende pequenos limitan o seu crecemento e transfórmanos en especies ananas pero conservando as características dos seus devanceiros. É decir, un bonsai.





Aínda que a verba quere decir en xaponés “cultivado en maceta” a súa orixe  ven de China onde hai bastante máis de mil anos empezaron a aplicarlle esta técnica reduccionista para frearlle o crecemento dende moi novos, limitando as raíces, podando as ramas e configurándoas con aramio de cobre dándoselle así aforma que se queira. Arte que confire xeitos fermosos e espectaculares a estas árbores en miniatura. Nalgúns lugares os afeccionados agrúpanse en asociacións intercambiándose experiencias e compartindo admiración polos seus  exemplares.

O bonsai é un exemplo da domesticación dos seres vivos, máis que prantas son mascotas que precisan coidado e atención permanente, estar pendentes deles, alimentalos, sacalos ao aire libre cando o demanden e prestarlle axuda cando o precisen.







domingo, 23 de octubre de 2016

ABRINDO FOSAS, PECHANDO FERIDAS







Ubicación da fosa no adro de Paramos (Val do Dubra)


Mañán comezan no adro da igrexa de Santa María de Paramos ( Val do Dubra) os traballos de sondeo arqueolóxico, excavación e exhumación dos restos de catro persoas que se atopan nunha fosa común, mortos como consecuencia do enfrontamento armado con forzas da Garda Civil nos límites dos concellos de A Baña, Santa Comba e Val do Dubra ( daquela concello de Buján) en 1949. Un equipo de oito expertos da Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica (ARMH) dirixidas polo arqueólogo René Pacheco Vila e coordinados polo Vicepresidente da Asociación Marco Antonio González Carrera procederán á recuperación dos restos a petición dos familiares das víctimas.

O 5 de marzo de 1949, cando se atopaban aloxados nunha casa do lugar de Zas, parroquia de Aro, do concello de Negreira os membros do destacamento Eive-Carbón pertencentes ao Exército Guerrilleiro de Galicia, ás 8,30 da mañá foron cercados polas forzas da Garda Civil producíndose un enfrentamento no que foi ferido un garda e morreu de dous disparos, ó saltar da horta da casa ao camiño, Carmen Temprano Salorio, natural de Iñás (Oleiros) (1), conseguindo fuxir o resto do grupo acompañados da sobriña da dona da casa Manuela Teiga Rojo ante as previsibles represalias por ser punto de aopio ao mesmo (2). Horas despois,  facéndose cun  cabalo, lograron  transportar con maior facilidade ao guerrilleiro Vicente Peña Tarrasa que resultou ferido neste primeiro combate.
Carmen Temprano Salorio

Tras unha longa marcha para escapar do lugar o antes posible foron sorpredidos nos montes de Paramos (Val do Dubra) sobre as catro da tarde, onde logo de ser cercados entablouse un novo combate a consecuencia do cal falleceron catro membros do grupo, conseguindo escapar un dos guerrilleiros, Manuel Ramiro Souto, na compaña dun veciño que o guiou ata a zona de Ordes onde contactou con outros compañeiros. Nove persoas de Bembibre, Rial, Niveiro e Lariño que presenciaron o paso do fuxido e según a súa testemuña confundiron cun cazador, foron condenados a penas de cárcere por non presentar denuncia

Os fallecidos, según o informe das autopsias e do Xulgado personado no enterramento foron os guerrilleiros José María Castelo Mosquera a) Doutor ou Casteliño, natural de Iñás-Oleiros, Vicente Peña Tarrasa a) Pedro Borrás de Palma de Mallorca,os dous identificados polos documentos personais que portaban nas súas carteiras e Manuela Teiga de Zas-Negreira, ademáis de outra persoa que figura como “descoñecido”. Nun informe posterior no expediente da causa militar 88 /1949 instruída como consecuencia destes feitos recóllese que corresponde a Manuel Pena Camiño, natural do concello de Mesía pois atopáronse dúas fotografías que correspondían á muller e a unha filla deste membro da guerrilla.

Según as testemuñas aportadas hai uns meses por membros dunha familia do concello de A Baña que aseguran que unha das persoas enterrada na fosa de Paramos é un antepasado seu e as evidencias documentais recollidas na causa militar tramitada polos feitos relatados (88/1949), é posible que os restos atribuídos a este último correspondan en realidade ao veciño da parroquia de Lañas Erundino Vieito Baña, xa que aseguran telo comprobado un familiar na caseta da fábrica do cemiterio de Paramos, onde estuveron expostos os cadáveres. Daquela non se atreveron a reclamar os restos por medo ás represalias xa que en 1947 foran encausados algúns dos seus membros por apoio á guerrilla (Causa 400/47).
Erundino Vieito Baña

Erundino Vieto foi movilizado no ano 1936 e desplazado ao frente de Asturias no Batallón nº 8 de Zapadores de A Coruña do que desertou (3) para pasarse ao exército republicano, onde formou parte do Batallón “Galicia” nº 219 e, ao parecer, estivo destinado nunha batería en Colloto. Feito prisioneiro o 10-11-1937, foi internado nun campo de concentración ( Candás?) onde desapareceu o 4 de febreiro de 1938. Erundino regresou á súa parroquia onde se mantivo agochado durante once anos, actuando como enlace da guerrilla. Según os familiares, quedara citado cos compoñentes do grupo de Zas para cambiar de lugar, por eso se viu envolto no enfrontamento que lle causou a morte.

A guerrilla antifranquista era coñecida na comarca como “Os Foucellas” en alusión a un coñecido guerrilleiro, Benigno Andrade, que era natural do lugar de As Foucellas no concello de Mesía.

Unha vez recuperados os restos das víctimas, serán trasladados ao laboratorio que a Asociación ten no campus de Ponferrada da Universidade de León onde serán estudiados para poder determinar aspectos tan importantes como o sexo, a idade, as causas da morte e as patoloxías en vida de cada individuo e todos os aspectos necesarios que faciliten a identificación das víctimas, obxectivo polo que se fai este traballo.Ademáis das mostras de ADN para ser contrastados cos familiares vivos e a identificación definitiva das mesmas para aclarar a dúbida sobre Pena Camiño ou  Erundino Vieito .

Logo de rematados todos os trámites os restos serán entregados aos seus familiares que levan máis de setenta anos agardando para darlle unha sepultura digna.



José María Castelo Mosquera 




Vicente Peña Tarrasa








                                                                               
                  










Esta asociación xurdiu a raiz da exhumación dunha fosa en outubro de 2000 na que se atoparon os restos de 13 republicanos asasinados o 16 de outubro de 1936 na localidade leonesa de Priaranza del Bierzo, onde acudiu un numeroso grupo de persoas para pedir axuda na búsqueda dos seus familiares desaparecidos, polo que un grupo decidiu creala para este fin. Dende aquela posibilitou que centos de familias atoparan aos seus seres queridos.

Dende o ano 2000 leva feito máis de 150 exhumacións en distintos lugares de España e identificado mediante técnicas científicas a máis de 1500 víctimas da represión franquista, organizado tamén centos de actos de recoñecemento público a esas miles de persoas que non tuveron voz durante máis de 75 anos.

No ano 2002 iniciou os trámites ante o Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos para que esixira ao Goberno español a aplicación da lexislación internacional con respecto á desaparición forzada que impedía a Lei de Amnistía aprobada en outubro de 1977 polo Congreso dos Diputados.

A ARMH sostense coas cuotas aportadas polos seus socios ademáis do patrocinio de importantes asociacións internacionais como a de traballadores noruegueses ELOGIT e as estadounidenses ALBA (Abraham Lincolm Brigade Archives) e a Puffin Fundation que lle concedeu o Premio de Dereitos Humanos 2015.


NOTAS
    1)  Carmen Temprano Salorio foi enterrada no cemiterio de Aro (Negreira)
    2)  Catro membros da súa familia foron condenados a penas de prisión por estes feitos.
    3) O pai e un irmán de Erundino foron detidos cando desertou.




28 DE XULLO 2018




No Auditorio abarrotado de público de Val do Dubra o pasado 28 de xullo, os representantes da Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica procederon á entrega aos familiares de José María Castelo Mosquera, Vicente Peña Tarrasa, Manuel Pena Camiño, membros da Agupación Guerrilleira de Galicia, dos restos que foron exhumados no cimiterio da igrexa de Paramos. Tamén os de Manuela Teiga, veciña do lugar de Zas (Negreira), sobriña da dona da casa onde estiveran aloxados os tres e que fuxiu con eles por medo as posibles represalias que poidera acarrearlle, o que lle sucedeu aos restantes membros da súa familia.

Foi preciso acudir ao análise do ADN para poder identificar a Manuel Pena Camiño pois tamén ese día desapareceu Erundino Vieito Baña que actuaba como enlace do grupo antifranquista e diversas testemuñas aseguraban que era a cuarta persoa que se atopaba na fosa común de Paramos, polo que ata o día de hoxe segue sen saberse cal foi o seu destino.


                                                              Foto X. Álvarez- Faro de Vigo


A búsqueda dos restos comenzou por unha solicitude feita polos familiares de Vicente Peña Tarrasa ante a Comisión dos Dereitos Humanos das Nacións Unidas o que deu lugar á posterior e laboriosa actuación da ARMH e numerosos colaboradores que rematou con este acto de entrega aos familiares das persoas enterradas na fosa común da Igrexa de Paramos.

O solemne e emotivo acto contou coa participación dos alcaldes de Negreira e Val do Dubra, así como outros cargos públicos e personalidades recordado en varios dos discursos o suceso que acabou coa vida destas persoas que, como outros miles tiveron que refuxiarse daquela nas montañas de Galicia e León. O Presidente da ARMH rematou o emotivo acto de entrega aos familiares quen recalcou que era excepcional en Europa, pois en calquera outro país membro da UE sería o Estado o encargado deses traballos e non unha organización de carácter privado.








sábado, 15 de octubre de 2016

NIN TANTO NIN TAN POUCO





O xogador do Barcelona Neymar mosqueouse porque os seus contrincantes din que se sinten humillados cando xogan con el. O brasileiro fai co balón o que quere: súbeo, báixao, pousao na cabeza ou en calquera sitio do corpo. Fai o mesmo que as palilleiras de Camariñas cando trenzan o encaixe. O xogador é demasiado bo, e aínda cae peor por facer as súas estramonías cun sorriso de felicidade e iso fire. Os contrincantes mosquéanse e mázano. Maradona di que lle dan unhas duascentas couces en cada partido, ademáis doutros golpes cos brazos; debe ser por iso que a Neymar lle piden dende os xornais que se modere e xogue como o resto da tropa.

Algo parecido lle pasaba a Johan Cruyff nos seus tempos de gloria. Alá polo agosto do ano 1974 recén chegado ó Barcelona, veu xogar o trofeo Teresa Herrera ao estadio de Riazor. Era a semifinal contra o Peñarol de Montevideo e ao pouco de comezar, como os defensas no podían termar del, un deles guindouno ó chan. Cabreado, revolveuse e zorregoulle unha patada. Aqueles miles de espectadores comezaron a berrar na súa contra con todas as forzas e o árbitro amosoulle a tarxeta roxa, ante o pasmo do xogador que se negaba a sair do campo, entre tantos asubíos. Cando marchou, fíxose un silenzo sepulcral porque os milleiros de xiadeiros que pagaran as súas entradas para velo xogar, quedaron con cara de parvos.

O caso contrario aconteceulle a un veciño meu, que cando o levaron  xogar un partido de ascenso á Terceira División co equipo do pobo, púxose á sombra dun piñeiro e non houbo quen o fixera mover. O mozo ría cando encaixaban algún gol e dicía que a súa saúde non lle permitía coller unha insolación.

Onde Neymar non tería futuro sería na Política. Nesa actividade, desgraciadamente, hai que ter un peso específico cero; se alguén sobresae, córtanlle a cabeza e se é de moito peso vai ó fondo, por iso agora, o ideal na práctica desta disciplina é manterse a flote segundo vai subindo a auga de nivel, e non cansar ata chegar ó cumio.

Será o demo que aínda que me propoña o contrario acabo falando de política. Pero dicía un bo mestre que tiven:

-Mirade rapaces, si vou pola rúa e teño moitas, motísimas ganas de mexar, arrímome a un balado e fágoo. Entón loxicamente, virá o Garda Municipal e chamarame a atención: Teño que multalo, porque iso non se pode facer na vía pública!

-Pero si teño tantas ganas non podo aguantar e non hai mexadeiros públicos....con esa norma non estou dacordo, debera haber excepcións!

-Vedes, dicía, ata cando mexamos podemos estar meténdonos en política. Porque en realidade a política abarca todas as actividades da nosa vida e aínda que non nos metamos con ela, acaba ela meténdose con nós.






miércoles, 5 de octubre de 2016

IMPERIOS VARIOS





Creo que ahora se dice “Zaping”, pero en una de mis múltiples singladuras por los distintos canales de la televisión me he encontrado con un mozo catalán que con toda tranquilidad defiende la retirada del monumento a Cristóbal Colón del puerto de Barcelona. Un genocida, según dice, que por eso no merece tener un monumento. La voz en off explicaba que este chico es Politólogo por lo que quiero entender que ha cursado en una universidad los estudios de Ciencias Políticas.

¿Cómo es posible que alguien pueda alcanzar esa titulación sin tener un mínimo conocimiento de las causas y consecuencias de los hechos históricos de un país, que le guste o no es también el suyo? Si hasta los libros de Ciencias Sociales de segundo curso de la ESO explican que como consecuencia de la caída de Constantinopla en poder de los turcos (1453) el comercio por el Mediterráneo se vió profundamente alterado impidiendo la llegada a los distintos centros comerciales europeos de los productos procedente del Este de Asia: la seda, las especies, tan importantes para la conservación de la carne....etc. por lo que fue necesario encontrar nuevas rutas para acceder a los mismos

Que fueron los portugueses  pioneros en esta empresa mejorando las técnicas de navegación y construcción de barcos intentando bordear el continente africano para llegar a Oriente. Que fue Cristóbal Colón el que convencido de la esfericidad de La Tierra intentó llegar a las Indias viajando hacia el Oeste por lo que se encontró, sin saberlo, con un nuevo continente, creyendo que afortunadamente había seguido el camino adecuado y por eso les llamaban indios a sus habitantes

La propuesta fallida de esos expertos en Política sería algo así como pedir la retirada del premio Nobel a los Curie por las barbaridades que luego se hicieron con las bombas atómicas.

Murallas de Lugo


Y pensaréis: ¿ Qué le importará a este hombre las “boutades” que se le puedan ocurrir a algunos catalanes? Pues que todos empezamos a estar saciados de la proliferación de predicadores que nada aportan a la mejora de las condiciones de vida de los ciudadanos, dedicándose a la creación de falsos enemigos para desviar la atención de los problemas que nuestra sociedad está sufriendo, que no son pocos, y que entre todos de una manera civilizada debiéramos poner solución.

Es que sería como proponer el derribo de las murallas romanas de Lugo para eliminar los rastros de esos imperialistas que hace siglos ocuparon Hispania “manu militari” para apoderarse de sus riquezas, utilizando unos métodos desde luego mucho menos atroces que los que hoy se están llevando a la práctica .

Ou non ?






martes, 4 de octubre de 2016

O CAN DE BASILISA





Cando cumpría o servicio militar nun centro de instrucción de reclutas, aínda quedaban dúas mulas que se empregaban para transportar nun carro os caldeiros da basoira ata o lugar onde os camións recollían os desperdicios. O encargado de coidar aos animais era un veterano da Coruña, a súa función consistía en alimentalos, limpalos e telos sempre en estado de revista, como alí se dicía.

Unha tarde, cando un tenente pasou por diante do establo viu como o noso paisano bouraba cun pau no lombo dunha delas, dándolle semellante tunda que os golpes estalaban coma se fosen foguetes. O oficial, espantado, mandou cadrar ao soldado e ameazouno co calabozo durante todo o ano se volvía a comportarse dese xeito tan salvaxe. A resposta deste foi inmediata: ¡Mi teniente, empezó ella primero!

Co paso dos anos e a evidente mellora do nivel cultural o respeto polos animais comezou a notarse, é o caso dos cans. Hai tempo estes animais eran moradores case exclusivos das aldeas e as zonas rurais. Coa excepción dos de caza, que gozaban dun estatus superior, o can de palleiro foi sempre o servidor máis fiel da casa labrega: nela facía de vixiante da vivenda, saíndo escopetado ante a presenza de calquera visitante, avisando cos seus ladridos aos donos do casal; tamén tornaba do gando e acompañaba aos seus donos, todo a cambio da comida e dun trato que facía bo aquel dito de “levar unha vida de cans”.

Hoxe pasaron a ser urbanitas e nalgunhas cidades de existir un censo de seguro que acadarían case a metade da pobación residente. Os paseos pola rúa confirman esa realidade, centos de persoas se entrecruzan tirando pola correa dos seus animais, ás veces dous ou tres, ata con abrigo no inverno. É admirable a delicadeza con que os cidadáns van recollendo as cagallas e depositándoas nas papeleiras ben envolvidas nas bolsiñas de plástico. O desfile de razas é variado, dende os pequenos chihuahuas ou caniches, ás veces no regazo dos donos, ata as especies máis grandes ou perigosas, como os Boxer, Pitbull ou Dobermáns. Seguramente existe un tipo de can para cada dono.

Hai tempo que a miña veciña Basilisa pasea polas mañáns co seu canciño da correa: pequeniño, peludo e marrón, con cara de chino. Hai uns anos, cando ía para o meu traballo, parámonos a falar como outras veces e, ao comenzo da conversa.. Zas! chantoume os dentes nun nocelo e quedóuseme mirando. A reprimenda que levou da súa dona non foi pequena. Cando cheguei ó centro de traballo pasei polo botiquín a desinfectar os catro buratiños que me deixou de recordo. Dende aquel día o cativo cada vez que nos cruzabamos, parábase, poñía xesto de buldog e rosmaba cara a min, sen entender o motivo polo que o día de autos non o puxen en órbita para dar máis voltas á Terra que a cadela Laika, que os soviéticos mandaron no Sputnik.

É un problema de algúns animais afeitos a convivir co home en calidade de compañía, xa o din os adestradores nos cursos de comportamento para caninos: unha cousa é tratalos como seres da natureza merecedores de respeto e outra cousa moi distinta manter con eles unha relación entre iguais sen coñecer as súas limitacións ou necesidades.



lunes, 3 de octubre de 2016

A CAÍDA DA FOLLA


Foto : López Tuñas



Les sanglots longs des violóns de l´outomne,
blessent mon coeur d ´une langueur monotone.
                                                Paul Verlaine


Cando no hemisferio Norte o día e a noite acadan a mesma duración comenza o Outono, a estación da colleita do millo. As árbores de folla caduca   alfombran a herba verde e os camiños. Pero a súa vida segue, prescindindo dos elementos máis zumentos para poder soportar as baixas temperaturas do inverno. Unha retirada estratéxica da sabia para protexerse nos elementos máis lignificados.

Sería por iso que os mandos das forzas aliadas escolleron os primeiros versos do poema Canción de Outono de Paul Verlaine para anunciar á Francia ocupada e ó movemento da Resistencia, da que formaban parte polo menos 70.000 españoles (1), o desembarco nas praias de Normandía, que ía reprensentar o fin do Nazismo e a liberación de parte de Europa.
A BBC de Londres trasmitiu o primeiro verso e catro días despois o segundo do fermoso poema do poeta francés:

“Os longos lamentos dos violíns do outono,
firen o meu corazón de profunda melancolía.”

A Operación Overlord  comezou e arrancaba o desembarco do chamado Día D. Alí estaba La Nueve, compañía composta tamén por españoles a quen a Historia lles gardaba a fazaña da liberación de París.
 
 

A noite  anterior 20.000 fungos brancos baixaron do ceo sobre os pobos de Sainte Mére Église e Sainte Marie du Mont diante do pasmo dos seus habitantes que recibiron esperanzados aos liberadores.
 

Para algúns o outono é a estación da melancolía pero en sentido figurado representa a madurez que anuncia o novo rexurdimento da Natureza.Coa chegada dos primeiros raios da primavera as árbores estouparán de novo nunha lampada de verde e florecerán con gran esplendor, xerando novos froitos que contribuirán a que a especie se perpetúe.
 
 
 
(1) Españoles en la Resistencia. Alberto Fernández- Ediciones Zero S.A. -1973 (Pax. 22)





martes, 20 de septiembre de 2016

EL DEFENSOR





Gonzalo Romero Osende



A publicación do libro A flor da figueira posibilitoume recoller centos de opinións sobre acontecementos da nosa Memoria e o agasallo de interesantes libros que son unha gran aportación para profundizar no coñecemento da nosa historia recente.

Gonzalo Romero Osende, natural de Zas de Carreira, foi Perito Mercantil, avogado e empregado de Banca. En 1936 foi movilizado como Tenente de Complemento e actuou como defensor nos consellos de guerra celebrados en Santiago de Compostela dende xullo de 1936 ata xuño de 1937. O seu fillo Manuel Romero Mengotti, Mestre Nacional e licenciado en Pedagoxía, publicou co título de EL DEFENSOR a novela documental baseada en feitos reais respaldados fundamentalmente por amplos documentos atopados nunha carpeta de seu pai e usados nas defensas.

Ademáis de reflectir os feitos ocurridos con motivo da sublevación militar en Santiago de Compostela e a súa comarca, tamén expón o desenvolvemento  dos consellos de guerra nos que participou seu pai, manifestando a impotencia que sentiu para defender con garantías ás persoas acusadas pois, segundo recolle neste interesante libro, as acusacións do fiscal pasaban directamente a ser sentencias aínda que se demostrara a súa falsedade.

Gonzalo Romero participou na defensa de cinco acusados de PADRÓN, dezaoito de PORTO DO SON, sete de SANTIAGO DE COMPOSTELA, vinte de ORDES, cinco de CURTIS, dous de ARZÚA, cinco de MUROS, un de FRADES, un da PÓBOA DO CARAMIÑAL  e no maior de todos, trinta e dous de NEGREIRA: Oito penas de morte (unha conmutada), doce cadeas perpetuas, nove de quince anos e un día e unha de oito anos e un día.

O día 4 de xuño de 1937, Gonzalo Romero atopouse coa súa última actuación nesta tráxica cerimonia do terror: o fusilamento dos sete condenados de Negreira. Fue una velada muy dura. Algunos de aquellos hombres daban cauce a la rebeldía e incomprensión de su situación...otros en cambio guardaban el silencio resignado de la amargura y la soledad ante el misterioso fin.
En su traslado en la camioneta al cementerio de Boisaca, hubo que emplearse a fondo....

Gonzalo Romero renunciou a seguir desempeñando o seu papel e pediu o traslado ao frente de guerra.

O libro de Manuel Romero Mengotti recolle a traxedia dos anos 1936 e 1937 na comarca de Compostela, reflicte situacións moi duras, especialmente para as víctimas e as súas familias pero é a  testemuña fiel dun escuro periodo da nosa historia que merece ser coñecido



EL DEFENSOR
Manuel Romero Mengotti
Finisterrae _ ediciones
Mayo 2013




domingo, 18 de septiembre de 2016

XOSÉ RAMÓN ESPAÑA LORENZO , UN MÚSICO DO POBO




Cos seus alumnos de Negreira- 1986


Hoxe tribútaselle unha homenaxe ao profesor e compositor Xosé Ramón España Lorenzo, logo de toda unha vida adicada á música. O que foi primeiro profesor da Escola de Música do Concello de Negreira, filial do Conservatorio de Santiago  aprobada polo Pleno da Corporación o 26 de setembro de 1984, e director da Banda Infantil e Xuvenil recibirá as mostras de afecto e agarimo dos que foron os seus alumnos, algúns deles xa profesionais desta arte.

A música sempre estivo presente na comarca de Barcala, dende os primeiros gaiteiros que alegraban as festas e foliadas, como Faustino da Pena, os primeiros quintetos, como o de Agapito de Xallas, ou as diferentes bandas e orquestas. Esta actividade era na maioría dos casos un complemento para as modestas economías da comarca. Os coñecementos do solfeo e a práctica instrumental transmitíase duns veciños a outros detro dos mesmos núcleos veciñais.

O Concello de Negreira asumiu a formación musical dos máis novos e este músico de Taragoña (Boiro) foi o encargado de poñer en marcha a Escola dependente do Conservatorio de Santiago e a Banda Xuvenil. Anos de traballo e dedicación que logo fructificaron e nos que o profesor España acaparou o afecto e agradecemento de todos os que o coñeceron e conviviron con él.



Xosé España ao piano


O profesor España é un músico exemplar, con 16 anos xa formaba parte da Banda de Taragoña, aos 18 tocaba na da Escola Naval de Marín; por oposición pasou á Banda Municipal de Música de Santiago de Compostela e cando decidiu marchar alén do mar, na de Caracas e os Teques (tamén en Venezuela). Dirixiu coros e agrupacións musicais nese mesmo país onde continuou a súa formación.

Logo de 18 anos en América a morriña fixo que voltara a Galicia para continuar aquí co importante labor musical que levara a cabo nese tempo. Xosé España creou seis bandas de música, unha en Venezuela e as outras cinco en Taragoña, Boiro, Negreira, Santa Comba e Mazaricos e no ano 2006 o Grupo de Musica antiga Menestreis en Cespón (Boiro) empregando réplicas de instrumentos medievais e renacentistas.

Tamén é un compositor moi prolífico de cancións, composicións para piano, Cámara, Orquestra e Banda. No ano 2009 a Consellería de Educación e O. U. da Xunta de Galicia e a Asociación Cultural e Musical Menestreis publicaron un libro e un CD coas máis importantes obras de José España, nel manifesta que “ Nunca esperei chegar tan lonxe, aínda que traballei arreo para conseguilo” e certamente, ademáis dun gran músico é un traballador exemplar.

A relación afectuosa que sempre mantivo co seu alumnado e as persoas que o coñecían fan que a pesar do tempo transcurrido dende a súa estancia en Negreira a admiración, agradecemento e afecto así como a importante labor no campo musical contribuiron a que os organizadores do Certamén de Bandas de Música Popular deste ano e o Concello de Negreira lle adiquen a Xosé R. España Lorenzo esta merecida homenaxe na que actuarán as bandas de Rianxo, Arteixo e a Ateneo de Negreira .


Coa Banda Xuvenil do Concello de Negreira





sábado, 10 de septiembre de 2016

MUXÍA A DAS ALTAS PENAS





Romería da Barca
 

Hoxe ten un porto moderno onde as embarcacións se protexen dos fortes ventos que no inverno baten con forza no mar e nas penas e peneiran  ás gaivotas que fuxen  buscando refuxio nas rochas do Corpiño. O moderno malecòn luce un fermoso paseo e ata as embarcacións deportivas teñen alì acougo.

Daquela cando se aproximaba a treboada os barcos fuxían cara  dentro da ría para refuxiarse na Ponte do Porto ata que os ventos amainaban. A vida dos mariñeiros era moi dura e as mulleres vestían de negro, eran unha excepción as que non perderan alguén nas profundidades do Canto, onde se dirixían a botar as redes para buscar o sustento. Alguns días as familias agardaban no peirao baixo a chuva cos nenos pequenos ao abrigo dos mantelos mentres as embarcacións subían e baixaban sobre as augas traendo a ledicia aos seus, que comprobaban  que atracaban sen novidade.

Aquela noite o temporal chegou sen avisar, como tantas veces, e os barcos víronse obrigados a quedar no porto. Pola mañá era difícil camiñar polas rúas, o vento impedía avanzar e a auga caía como se a botaran cun xarro. Dende a fiestra da Escola que estaba no Malecón, na primeira pranta dun edificio  onde agora hai unha perruquería, vimos o barco, o máis grande de todos, sobre as rochas do Campo da Cruz. Romperan as amarras e foino levando o mar cara ese lugar. Polo nome soubemos que era o de Canducho. E agora, dicíamos, como farán para poder sacalo...! Pouco a pouco o mar comezou a batelo contra as pedras, unha e outra vez coma se fose de papel. Primeiro foi o casco de madeira o que empezou a esnaquizarse, logo virou sobre o lado de babor e a forza das olas continuou o machaque da ponte e dos mástiles ata que o esnaquizou de todo.

Foi unha gran perda, para o seu dono e os mariñeiros que formaban parte da tripulación, unha máis para o pobo de Muxía.

Estes días celebran a festa da Virxen da Barca e os romeiros, a maioría mozos, disfrutarán das verbenas na explanada que xa foi deseñada para  abrigar as casas do temporal. Milleiros de persoas chegan ao santuario nas beiras do mar bravío a mover a pedra de abalar, hoxe mutilada polo último temporal, pasar a pedra dos cadrís ou disfrutar da forza do mar que segue a puir as rochas convertindo a auga en milleiros de burbullas brancas cruzadas polas gaivotas.


Canta xente...canta xente
Por camiños e por veigas!
Canta polo mar abaixo
Ven camiño da ribeira!!

.................
Xa Rosalía de Castro en Cantares Gallegos (1863 )  adicaba un poema á Virxen da Barca e en fermosas estrofas loubaba a beleza das mulleres que dende os máis diversos lugares de Galicia  acudían á festa para das as grazas ou buscar a protección da santa.

Ramo de frores parece
Muxía a das altas penas
Con tanta rosa epallada
N ´aquela branca ribeira...
...............

Cando se coñece a dura vida dos homes do mar e as desesperadas situacións nas que parece que todo se acaba, enténdese que ata os máis fortes sintan que só unha forza sobrenatural poda rescatalos. Os exvotos colgados na basílica da Barca son refrexo de situacións extremas vividas polos mariñeiros.



Exvoto no santuario