AS FESTAS DE SAN MAURO

Procesión de S. Mauro-Negreira 1910

A vida económica e social do noso pobo estivo durante séculos vencellada ao Pazo do Cotón, que deu  nome  ao núcleo de poboación que xurdeu na súa contorna, con construccións adicadas a comercios e tabernas que atendían aos labregos que dende toda a comarca de Barcala acudían ás feiras de gando e productos agrícolas o primeiro e terceiro domingo de cada mes e os días 25 de maio e 1 de novembro.

O incremento das rendas percibidas polos donos do pazo, durante a segunda metade do século XVIII, como consecuencia do excedente agrícola que se produciu en Galicia, deu lugar a un importante cambio da súa fisonomía, dotándoo de ese aspecto de fortaleza militar que hoxe ten  así como  da fermosa capela comunicada mediante o  Salón dos Arcos, que se estende sobre o que era antigo camiño real que conducía aos viaxeiros ás terras de Fisterra.

Cando entredes pola porta grande da Capela fixádevos  no seu lintel e veredes  que está consagrada á Virxe do Carme e a San Mauro (Amaro) e as  imaxes forman parte do fermoso retablo; por eso as dúas primeiras rúas que se abriron na Vila, para dar acubillo aos comercios e vivendas dos primeiros indianos que a finais do século XIX e comezos do XX retornaban de Cuba, levan aínda hoxe o nome de Carreira de San Mauro e Rúa do Carme.

As festas na honra de San Mauro, acadaron sona en toda Galicia e, grazas aos fotógrafos da localidade Alguero Penedo e José Rubira, quedounos constancia da fastuosidade con que se celebraban os festexos adicados ao santo abade, discípulo de San Bieito, organizados pola cofradía que tiña a súa sé na vivenda que hoxe ocupa unha farmacia na rúa que leva o seu nome.

Carreira de San Mauro-1990

A LENDA

O ilustre escritor e un dos fundadores da Real Academia Galega, Uxío Carré Aldao, publicaba o 4 de xuño de 1922 unha páxina no xornal El Ideal Gallego co título LAS FIESTAS DE SAN MAURO EN NEGREIRA, reflectindo tamén unha parte da Historia da terra de Barcala, que formou parte da desaparecida provincia de Santiago, e que estaba formada por 20 parroquias con 796 veciños dependentes do Conde de Altamira.

Logo de loubar a importancia dos festexos adicados a San Mauro (Amaro) explica o escritor que a súa lenda é unha das marabillosas narracións que a través da Idade Media procede das ficcións célticas cristianizadas. A maís popularizada é a de “O monxe e o paxariño” que a través das Cantigas de Afonso X "O Sabio" - a 103- relata “ Como Santa María fai estar ao monxe 300 anos escoitando o canto dos paxariños porque lle pedía que lle mostrase o ben que se atopaban os que estaban no Paraiso, coa vida eterna sen límites nin conciencia do tempo o que non pode suceder cos goces humanos aquí na terra”.

Amaro (Mauro de Anjou), varon de familia noble, repartiu as súas riquezas en favor dos máis pobres, fundando hospitais, asilos e conventos, partindo nunha nave na busca do lugar onde se atopaba o Paraíso. Chegando a un porto seguro e solitario onde unha voz interior díxolle que aquel fermoso lugar era o tan esperado; encargou á tripulación que agardase a súa volta, e acompañado do seu báculo sen provisión algunha partiu coa confianza de que Aquel que provee de alimento aos paxariños non deixaría sen sustento a tan devoto servo.

Despois de moito camiñar e tras moitas dificultades o peregrino chegou a uns cumios que parecían perderse nas nubes, cunha fermosa planicie na que se erguía un muro cunha gran porta de ouro e pedras preciosas que facían que os raios do sol se descompusesen en milleiros de cores.

Chamando co báculo e co máis santo respeto, tras unha mirilla que parecía de delicado encaixe apareceu o rostro dun venerable ancián, que con aspecto severo e non desprovisto de dozura, preguntou a Amaro quen era o atrevido mortal que ousaba chamar a aquela porta turbando a paz e o silenzo de tan santa mansión.

Díxolle o seu nome e o fin que o guiara, pedindo humildemente autorización para entrar, aínda que fora por un instante, naquel lugar do Paraíso; replicoulle o ancián que era nada menos que o patriarca Enoch, que eso era imposible, pois ningún ser en carne mortal poderían entrar ao lugar onde moraban os xustos e benaventurados, que desandara o camiño, pois xa era dabondo con ter visto o que xamais ollos humanos contemplaran.

Foron tantos os rogos e a clemencia do piadoso Amaro que movido de piedade o patriarca outorgoulle o don pedido pero aínda non ben aplicada á vista á "mirilla" ordeoulle que se alonxara, argumentando que  xa estivera mirando bastante tempo. A marabilla da groria foi para el unha visión rápida e dirixiuse de novo en busca da nave, atopando no seu lugar un porto con moitas embarcacións, unha grande e populosa cidade cunha igrexa no medio dos caseríos e unha considerable multitude que se dirixía por mar e terra ata a urbe.

Mesturouse coa xente e ao preguntar a quen estaba adicada tan fermosa igrexa, repostáronlle que igual que a cidade a San Amaro, un santo peregrino que facía 300 anos chegara a ese porto, internándose polo interior do país e do que nunca xamais volveu a terse noticias. A tripulación, cumprindo as súas ordes, seguiu agardando e ela foi a que puso os cimentos da cidade, adicándolle unha igrexa na honra do santo que según se demostrou ao longo dos anos  fixo moitos e importantes miragres. Por iso, cada ano, celébranse na mesma grades festas e regocixos tributándolle ao santo varón testemuñas da súa gratitude con solemnidades relixiosas.

Así, relata Carré Aldao, Amaro comprendeu a grandeza do poder e sabiduría de Deus, que lla amosou  no que el pensara  era un so instante.

As lendas de ”O monxe e o paxariño” e a de “Amaro o pelegrín” que son coñecidas deste xeito en Galicia, teñen analoxía con outras semellantes de autores clásicos como Homero e Heredoto ou coa que conta Plutarco, na vida de Sertorio (151-72 a.C.).