martes, 20 de diciembre de 2011

O FUTURO VAISE

Xosé Cobas-Centenario da Unión Barcalesa



Coa puntualidade de sempre, Manuel Rodríguez, Vicepresidente da Unión Barcalesa da Habana, remíteme as fotografías da última xuntanza da Xunta Directiva que tivo lugar o sábado 17 nos locais do Centro Galego da capital cubana. Como ó día seguinte se conmemoraba o Día do Emigrante houbo, segundo informa o noso amigo, unha lembranza moi especial para todos os galegos  espallados polo mundo.

Xunta Directiva no Centro Galego
Na actualidade a tradición emigratoria segue, perto de 11.000 xóvenes de entre 18 e 35 anos abandonaron Galicia o pasado ano, un éxodo que se repite. Marchan buscando outros lugares que ofrezan   posibilidades e saídas laborais que aquí non atopan. Na práctica totalidade son persoas con estudos universitarios, é decir, que a xeneración mellor formada da historia de Galicia ten que marchar por falta de oportunidades.

           
        O futuro vaise e a situación empeora. Galicia é unha das comunidades españolas coa poboación máis envellecida sendo a media de idade de 44,8 anos, incluso superior en 3,6 máis ca media do Estado, presentando uns índices demográficos que poden calificarse de alarmantes.

O xornal El Correo Gallego destaca hoxe na súa portada o que define como “suicidio demográfico de Galicia”. Reflectindo as conclusións do libro publicado por Alejandro Macarrón Lumbé “El suicidio demográfico de España”, recolle a situación especialmente grave da nosa comunidade á que dedica apartado especial na publicación.  

As provincias de Lugo e Ourense están  lisa y llanamente en situación precatastrófica  en demografía y forman junto con su vecina del sur, Zamora, el trío de cabeza de España en suicidio demográfico. A inmigración apenas repercute nesta dinámica pois estamos situados á cola en proporción de estranxeiros e de nacidos de nai foránea. Ademáis Galicia tampouco ten garantido o relevo xeneracional polo que se sitúa entre as sociedades sen futuro a medio e longo plazo.

A advertencia non é nova, xa hai anos que diversos expertos veñen dando conta destes datos negativos nos medios de comunicación. Este desastre non é unha prioridade para os  galegos  e a clase política está inmersa no día a día. Puro onanismo.

Membros da Directiva






domingo, 11 de diciembre de 2011

A FORZA E A CARRAXE DAS MULLERES GALEGAS


          Cando remata unha ditadura, xorden sempre os enterradores da memoria e pola contra investigadores e investigadoras que desenterran esa parte do pasado e da nosa Historia que permaneciu oculta polos anos de esquecemento e polo medo.

Aurora Marco
       Aurora Marco López é catedrática de Didáctica da Lingua e Literatura Galega na Facultade de CC da Educación da Universidade de Santiago, membro dos consellos de redacción de diversas revistas especializadas e ten no seu haber máis de vinte libros publicados, moitos deles sobre o papel da muller en diversos ámbitos da sociedade como Mujer, Lengua y Literatura; Mulleres e Educación en Galiza. Vidas de Mestras; Diccionario de Mulleres Galegas e estes días acaba de sair do prelo  MULLERES NA GUERRILLA ANTIFRANQUISTA GALEGA, que será presentado o vindeiro mércores día 14, ás 8 da noite,  na Livraría Couceiro en Santiago de Compostela.

          Este traballo, que requeriu anos de investigación e viaxes, recolle o destacado papel-até o de agora oculto- da muller galega na guerrilla. Tomei contacto con Aurora Marco na súa visita a Negreira para coñecer por boca dos afectados os acontecementos vividos na parroquia de Zas no ano 1949, data na que tivo lugar un enfrontamento coa Garda Civil que causou a morte de dúas mulleres (Carmen Temprano Salorio e Manuela Teiga) guerrilleira e enlace respectivamente, así como doutros tres compañeiros e unha dura represión que levou á cadea a máis dunha ducia de persoas. A través dela coñecín a importancia e o valor das nosas mulleres na defensa da democracia e a liberdade

      A presentación deste interesante traballo coincide coa noticia da concesión do Premio “Memoria i Justícia Universal” no III Festival Internacional de Derechos Humanos de Santa Coloma de Gramenet á película realizada polo seu fillo, Pablo Ces, “ As Silenciadas” sobre a mesma temática e da que Aurora Marco é guionista e que será proxectada neste acto.
      O mércores poderemos ter acceso a esas importantes testemuñas, que nos descubrirán páxinas importantes do pasado da comarca de Barcala e de Galicia, até o de agora decoñecidas, grazas ao esforzo investigador da profesora Aurora Marco que segue a ser un exemplo vivo do compromiso da muller galega coa súa terra e as súas xentes.





           

               


sábado, 19 de noviembre de 2011

OS BARCALESES DA HABANA CELEBRAN O 104 ANIVERSARIO DA SOCIEDADE




           Os barcaleses residentes na capital cubana, coa asistencia de 220 asociados e familiares, celebraron o pasado luns o 104 Aniversario da Sociedade Unión Barcalesa de La Habana cun xantar  amenizado con diversas actuacións que fixeron máis agradable a festa destes 104 anos de vida asociativa da que debemos sentirnos todos moi orgullosos.

         O Presidente, Rolando Perez Palmero, presentou o acto no que se entregou un diploma a Rita María Vázquez Suárez por participar durante cincuenta anos na vida da Sociedade. Rita é neta de Jesús Suárez, emigrante da parroquia de Lueiro, no concello de Negreira, quen emigrou a Cuba a comezos do século XX, tamén avó da Secretaria, Conchita Suárez. Ademáis fíxoselle entrega doutro diploma  a Aida Morera polos seus 25 anos de vida asociativa.

          O Secretario da Sociedade, Manolo Rodríguez, cóntanos que a celebración foi todo un éxito. O amigo Manolo infórmanos a miúdo das distintas actividades que se veñen organizando durante o ano, ó igual que Rolando e Conchita, Presidente e Secretaria, que logo de tanto tempo seguen a manter xunguida á colonia barcalesa na Habana nas distintas actividades que a  modesta economía da Sociedade  lles está a permitir.

Asistentes ó xantar do 104 Aniversario
          No ano 2007 unha expedición de 60 veciños da nosa Comarca acompañados polos alcaldes de Negreira, A Baña e Val do Dubra, amais dos directivos da Asociación para a Solidariedade Alén Mar, acudimos ós actos que no Centro Galego tiveron lugar para celebrar os primeiros cen anos da entidade. O Salón principal quedouse pequeno para acoller a toda a concurrencia e a solemnidade do acontecemento aínda segue na memoria de todos.

          O Presidente, Rolando Pérez Palmero, a Secretaria Conchita Suárez  e o Vicepresidente Manolo Rodríguez xunto cos demáis membros da Xunta Directiva  envían  unha aperta moi forte para todos os amigos e veciños de Barcala que moi especialmente nese día estiveron na memoria de todos os asistentes ó acto de aniversario. 

O Presidente con asociados de Barcala


lunes, 24 de octubre de 2011

O DEREITO Á EDUCACIÓN : UN LONGO CAMIÑO

Os estudiantes chilenos reivindican o ensino público-Foto EL PAIS


             Os estudiantes chilenos están nun duro enfrontamento co seu goberno para reclamar unha educación pública e gratuita ante un sistema educativo privado, implantado pola ditadura  do Xeneral  Pinochet. O proceso inverso ó que se está a vivir en España, onde comeza o  desmantelamento do  actual sistema público.

          Na actualidade, a maioría dos países non teñen aínda un ensino básico obrigatorio que cubra as necesidades educativas dos nenos e as nenas. Os máis pequenos son empregados como man de obra das propias familias ou ben como asalariados. No Mundo hai 800 millóns de analfabetos e 121 millóns de nenos sen escolarizar. O ENSINO É O PRIVILEXIO DUNS POUCOS. Necesitaríanse 60.000 millóns de € en recursos adicionais para chegar á educación universal, algo menos da metade do que se leva gastado na guerra de Irak.

           O ensino en España  é un logro recente se o comparamos co resto dos países da Unión Europea e tivo que percorrer un longo e dificultoso camiño. O título do libro de Alicia Pascual sobre a escola nos pobos de Madrid no século XIX reflicte moi ben cal era a situación. No Regulamento de Escolas de 1825 non era obrigatorio que as mestras souberan ler e escribir pois debían ensinar ás alumnas os labores do fogar e a doutrina cristiana e A Lei Moyano (1857) só  recollía a obrigatoriedade da escolarización dos 6 aos 9 anos e a existencia de dúas escolas (nenos e nenas) por cada 500 habitantes; pero esta Lei nunca se chegou a cumprir pois nos primeiros anos do século XX o 67,2% da poboación de Galicia aínda era analfabeta e en 1927 faltaban 1.000 escolas para que se cumprira a lexislación.

          A despreocupación do Estado pola Educación levou aos nosos emigrantes en América a ter que aportar parte do seu salario para a construcción de escolas en Galicia. Só de Cuba, no ano 1933, levábanse construídos 75 colexios. Na nosa comarca de Barcala a sociedade Unión Barcalesa de La Habana creou tres(en Covas, Aro e Seoane), e outras dúas (Liñaio e A Baña) foron obra de outras sociedades do alén do mar, financiando tamén os salarios dos mestres e gastos de funcionamento dos centros.
.

       Foi coa chegada da primeira etapa democrática, coa proclamación da II Republica, cando a política educativa enche de ilusión ao Ensino: declarouse a  Primaria gratuita e obrigatoria e en dous anos creáronse máis de 10.000 escolas. Tamén se reformou o Plan de Estudos de Maxisterio de onde saíron os mestres mellor formados de toda a Historia de España. Aprobáronse os Dereitos dos Nenos, do Home e da Muller. Os intelectuais desprazábanse aos pobos nas Misións Pedagóxicas con teatro, cine e bibliotecas, porque unha xeración buscaba transformar o país a través da educación. Pero pagaríano moi caro. O  trunfo dos conservadores, nas eleccións de 1933, puxo fin a todo o labor educativo dos dous primeiros anos da República

      Cando a Fronte Popular de esquerdas gañou as eleccións do ano 1936, o resultado electoral derivou no golpe de estado dos conservadores: desmantelouse o sistema educativo erixido pola República: 500 mestres foron fusilados, 25.000 represaliados e o 10 % do Maxisterio inhabilitado, implantándose unha ditadura durante 40 anos, coas conseguintes repercusións políticas, sociais e educativas. María Antonia Iglesias, no seu libro Maestros de la República. Los otros santos, los otros mártires, elabora un sobrecolledor relato sobre a saña, a crueldade e a vileza  con que se levou a cabo a represión contra  o colectivo dos mestres republicanos que só quería gañar a guerra contra a incultura que asfixiaba á xente maís pobre e desfavorecida. Tamén o recolle  Manolo Rivas  en Que me queres amor?.
Escuela Nacional Mixta de Arzón -Negreira-1958


          O Franquismo foi a etapa máis negra da Historia da Educación en España. No período 1939-1953 (14 anos) creáronse 6.000 escolas, 4.000 menos ca nos dous primeiros anos da República. En 20 anos (1939-1959) seis institutos.

        Co desenvolvemento industrial da década dos  anos 70  e a necesidade de man de obra especializada e logo coa chegada da Democracia implantáronse o Ensino Primario Obrigatorio (EXB) e posteriormente a secundaria obligatoria (ESO) para todo o alumnado. A partir do 1988, ano no  que por primeira vez en España estivo escolarizado o 100 % do alumnado, a construcción de colexios e institutos supuxo o gran cambio do sistema educativo que por primeira vez facilitou o acceso ás universidades das clases tradicionalmente máis desfavorecidas e unha escolarización para todos.

         
Instituto Xulián Magariños-NEGREIRA
          Na actualidade estase comezando a desmontar o entramado educativo, tanto en Primaria como en Secundaria, coa supresión de milleiros de prazas de profesores (este ano en Galicia acadan xa as 5.800), tamén foi eliminada a gratuidade dos libros de texto, aumentaron un 38 % os recortes nos comedores escolares e moitos institutos víronse obrigados a suprimir as clases de reforzo, a atención ás bibliotecas, e algúns profesores a ter que dar clases de materias alleas á súa  especialidade.

          A precariedade a que se está levando o sistema público de ensino  responde máis a motivos ideolóxicos da dereita que a causas de tipo económico, como o demostra o feito    dos incentivos que a administración pública está a aprobar para apoiar ao ensino privado concertado e as descalificacións que estes políticos están a manifestar contra o profesorado do ensino público. Trátase da recuperación duns privilexios de clase que a socialdemocracia estendeu a todos os cidadáns.

A educación constitúe un instrumento indispensable para que a Humanidade poida progresar cara os ideais de paz, liberdade e xustiza social.  Está nas mans dos propios interesados conservar ou non este dereito.




martes, 27 de septiembre de 2011

CON BO PÉ….!!!!




          ….e  gran capacidade goleadora acaba de debutar no mundo do futbol  Marcia Tuñas, neta do que foi estrela do deporte mexicano Juan Tuñas “Romperredes", xogador do América co que gañou varios campeonatos de Liga. A familia Tuñas é oriunda da  parroquia de Aro, no Concello de Negreira, dende  onde emigrou  hai xa moitos anos  o seu bisavó de quen herdaron  esa xenética que  axudou a prestixiar  o futbol cubano e mexicano.

          Cravar 6 goles nun partido de debut, co equipo do Instituto Cumbres, é todo unha proeza que de momento nen sequera Messí logrou. Parece xa que Marcia está chamada a facer historia no mundo do balompé.

Marcia e o seu pai Manolo en  Tuñas-Negreira
    Con motivo da final do Campeonato do Mundo de Futbol  que España gañou, Marcia e o seu pai Manolo acompañáronnos en tan triunfal acontecemento aquí en Negreira. Non quixeron perderse esa efeméride na terra dos seus antergos e a xornada foi toda unha festa. Un día inesquecible no que  coñecemos  directamente, en boca de  Manolo, a biografía do seu pai Juan Tuñas “Romperredes” chamado así polo seu potente chupinazo que tronzou  varias veces as redes da portería contraria.

          O seu debut no futbol cubano levouno  a participar coa selección dese país no Campeonato do Mundo de Francia en 1938 onde foi semifinalista e os seus exitos continuaron en México como futbolista profesional. Esta gloria do fútbol que recibiu entre outras distincións a Medalla ó Mérito Deportivo de Cuba estaría hoxe moi feliz, se seguira entre nós, porque os éxitos futbolísticos da familia teñen xa continuidade na persoa de Marcia.

Juan Tuñas : De tal pau.....



jueves, 15 de septiembre de 2011

CRÓNICAS TAURINAS


 ¡ Que ven o toro!

                                               Plaza de Toros de Negreira- 1952            (Foto Jesús Bouzas Caamaño)

          Sin duda los acontecimientos más importantes en la vida de los pueblos son aquellos que por su impacto emocional quedan grabados para siempre en el imaginario colectivo y su testimonio oral se va trasmitiendo a través de generaciones ayudando a mitificar el recuerdo .



          El tableteo de los martillazos subía lentamente por la Carrera de San Mauro como una enorme traca que anunciaba el inicio del gran acontecimiento. Mientras los carros trasladaban la madera del aserradero cercano, numerosos vecinos comprobaban como, poco a poco, comenzaba a elevarse en la Feira do Gando, a los pies de los centenarios  muros del Pazo del Cotón, toda la estructura. En ese punto, el Alcalde Abeijón había sido claro: “¡ E si non temos Plaza de Toros, faise!”

          Difícil, desde luego, el año 1952. Con el auge de las de Santa Comba  por la fiebre del wolframio, las ferias de Negreira, base del comercio local, parecía que se estancaban y eso no se podía permitir; Noya avanzaba y sus corridas de toros eran famosas en toda las comarcas limítrofes.  Había que colocar a la Villa  en el lugar que le correspondía como capital del Partido Judicial.

          Era necesario un golpe de efecto, no había duda y  como comienzo  por San Juan se organizarían  las fiestas más importantes que nunca hubo en Negreira. Comerciantes, profesionales, personas de valía que pueden aportar sus ideas y su trabajo, todos al unísono: ¿qué quieren toros?: ¡pues toros, pero de los de verdad!  Y nada de discusiones sobre si las verbenas se celebran en la zona de arriba del pueblo o en la de abajo ¡en los dos  lugares a la vez y con las mejores orquestas!.¡Vamos a reventar el pueblo…!

          Una comisión de vecinos se desplaza a los páramos de Salamanca para comprar dos ejemplares, de los buenos, de los grandes. Los toreros sin problemas,  en la Escuela de Tauromaquia de La Coruña se conseguirá una cuadrilla con los mejores. Lo de los permisos, todo solucionado, ya de eso se encarga el Alcalde que además es amigo personal del Gobernador Civil; todo el mundo en movimiento…¿los caballos?: los del Pazo del Cotón para los alguacilillos y los del carro de las gaseosas de Castiñeiras  para arrastrar los toros. Incluso la FINSA prestará la madera de su aserradero para la construcción de la Plaza. El éxito está garantizado.

          Durante días, cientos de vecinos desfilan admirando el “coliseum” nicrariense, la expectación es cada día mayor, se habla de parroquias enteras que bajarán a la Villa para el acontecimiento:¡ Esto va a ser un abarrote!

          El día veintidós de junio, grupos de nicrarienses se desplazan a Santiago de Compostela para esperar a los toros que llegan de Salamanca en el camión “Saurer” de Antonio  Fabeiro. Al lado de la Alameda compostelana se reúnen los curiosos para admirar, a través de la reja de las jaulas, los dos enormes morlacos.“Este aínda pasa , pero o outro, a ver quen é o chulo que se lle pon diante”, comenta ufano el chofer del camión. No habrá problema, primero saldrá el más flaco y luego ya se irá animando la cosa, sentencia  uno de  los organizadores. Por las principales rúas de Compostela, el coche con altavoces enviado al efecto,  propagandea el evento :¡Toros en Negreira,  el próximo días 24 de junio, dos hermosos toros, de la ganadería…


MORIR DE ÉXITO

          La  mañana de San Juan amaneció acribillada por las alegres notas de la Banda de Música “A Parrula“ que acompañada de  intermitentes disparos de cohetes anunciaba a los vecinos un luminoso  día de gloria. Las entradas estaban aseguradas pero había que apresurarse para ocupar los mejores lugares en las gradas.

          A las tres de la tarde  comienza la invasión: hileras de coches desembocan en las calles del pueblo por la carretera de Santiago mientras  por el Puente Negreira cientos de vecinos del Concello, a pié y a caballo, invaden las calles como una auténtica riada humana.

          En poco tiempo la Plaza está ya abarrotada y centenares de frustrados espectadores derriban la puerta para acceder a los tendidos, provocando que una pequeña parte de la grada Oeste se hunda, afortunadamente  sin daños personales. En la tribuna, Secundino el Municipal se justifica ante el Alcalde : “¡ Don José, faría falta un batallón do Tercio para parar a toda esta tropa!”.


Alguacilillos



          En  la Capilla del Pazo  los toreros, debidamente escoltados por la Guardia Civil, pues  se habían negado a enfrentarse a esos toros, piden fervorosamente al Supremo un lugar confortable en el más allá por si éste fuera  su ultimo día de gloria. Entretanto,  desde el ruedo,  los fotógrafos disparan sin cesar sus cámaras ante  las numerosas solicitudes de los que pretenden inmortalizar su presencia en tan importante acontecimiento.

          Las notas de un pasodoble torero interpretado por la Banda Municipal de Santiago  dan inicio al paseíllo y todos los prolegómenos protocolarios de las grandes tardes taurinas. Con el primero de la tarde, ya se masca el plante de los toreros; sólo el grito de  ¡cobardes! cantado al unísono por toda la plaza anima al más parecido a Manolete a lidiar a trancas y barrancas y dar muerte al astado.

Paseíllo




El primero de la tarde
          La salida del segundo sí que hace enmudecer al respetable y  las  exclamaciones de asombro ante el tamaño del cornúpeta acrecientan el pavor de los torerillos, esta vez parapetados en los burladeros y dispuestos a vender cara su vida antes de volver a pisar el ruedo. Insultos, sombrillazos desde los tendidos, gritos…ni los más alegres pasodobles animan a los lidiadores a encararse con su enemigo que trota alrededor de la arena mirando desafiante al tendido.

          Los minutos imponen el silencio y la sensación de que algo tiene que pasar para romper el incómodo “impasse”.....¡y vaya si pasa!: aburrido el monstruo por falta de contrincantes, de una cornada cuelga en el éter las tablas de la barrera y se va por el hueco de las gradas derribadas. Sólo unos segundos bastan para pasar de la calma al terror: ¡el pánico y el espanto se apoderan de toda la plaza!, la desbandada es general, los espectadores encaramados en las ramas de los “carballos” circundantes se tiran al suelo para huir despavoridos: gritos, golpes, atropellos, empujones, el sálvese quien pueda impone su ley.

          Las calles vuelven a inundarse con el gentío, pero esta vez en desbandada  y buscando  refugio  en el techo de los coches, en los portales de las casas,  en el Pazo del Cotón que abre sus puertas para acoger a los despavoridos que huyen ante los gritos ¡que ven o toro!...La marea humana fluctúa una y otra vez en distinta dirección según las informaciones de que al astado se le ha visto en un lugar o en el otro.

El segundo de la tarde
          A las seis de la tarde, las autoridades locales reciben la noticia de que el enorme morlaco, el transgresor aguafiestas, mientras pastaba apaciblemente en la Cantera de Vilachán, cayó fulminado afectado por los disparos  de la Guardia Civil que lo había localizado.

          Pero durante el resto de la jornada el miedo impone su ley.  Negreira es ya un hormiguero en desbandada. Ni las orquestas de la verbena logran calmar al respetable que entre pasodobles y anuncios de prendas extraviadas se dispara como un resorte ante el grito ¡que ven o toro!.

          La vuelta a la calma de los días siguientes transforma el miedo en risa, las innumerables anécdotas ocupan las barberías, los lavaderos, las tiendas y las sobremesas. Cada persona, una historia. Los más importantes periódicos de Galicia se hacen eco del acontecimiento, ¡hasta saiu no ABC ¡  es el comentario general.

          Y no hay duda, en el Casino las fuerzas vivas anuncian el consenso : ¡Tenemos que formar una comisión para construir una plaza de toros!.



 (FOTOGRAFÍAS : Archivo personal de Mª Lourdes Abeijón Caamaño  y Jesús Bouzas Caamaño







domingo, 7 de agosto de 2011

AQUÍ NO MEDIO


Getaria

            Exactamente na Musika Plaza disfrutando dunha apacible mañá de domingo. Á esquerda, na fachada dun edificio, un gran letreiro que di- en inglés- que estamos en Euskadi e que non é nin España nin Francia. E á dereita unha oficina da Banca Cívica. Para coñecer un lugar  nada mellor que situarse no medio e mirar para os lados.

           Zarauz é o sitio ideal para pasar unhas vacacións apacibles porque ten todos os ingredentes para disfrutar dun grato verán, lugar de contrastes tanto estás a 29 graos de temperatura como sopra unha galerna e en poucas horas recomponse todo de novo. Enclave tradicional de vacacións da burguesía vasca reflicte en moitos dos seus edificios que iso de que somos iguais por vivir nun mesmo país, falar a mesma lingua e ter a mesma cultura, tararítarará.
Zarauz

          Onte poidemos percorrer o longo paseo que pola beiramar leva ata Getaria, berce de Juan Sebastián de Elcano, o primeriño en dar a volta ao Mundo- Primus circundediste me- e percébese o moito que o aprecian neste antigo porto baleeiro pois son abondosas as estatuas dos máis diferentes estilos e non é para menos. Nunha soa mañá disfrutamos dun casamento en euskaro, o aurresku diante do Concello, un concerto da Banda, que por certo interpretou uns marabillosos pasodobles, chistu e txakolí. Estaban en festas e pasear polas súas rúas era como andar por unha romaría.

Getaria
           Por iso hoxe toca descanso e navegar polas diferentes páxinas dos xornais. Público fala do próximo aterraxe do B-16 en Madrid e segundo di asesorado por Rouco para atacar ás leis de España. Xa é a terceira vez que este Xefe dun estado confesional viaxa subvencionado polas institucións públicas para atacar as leis que aproba o Parlamento Español. Se do que se trata é de dar unha patada nos estamentos inferiores de Blancanieves y los siete enanitos, paréceme que non era preciso tanta impedimenta, aínda así rememórame aqueles congresos eucarísticos da época dourada do fascismo.

           Pero estamos de vacacións e ímonos para o Kulixka, que nada mellor que un peixe fresco degustado ollando cara a Gran Bretaña – mar en medio- e logo despois xa se verá.

lunes, 6 de junio de 2011

RÍOS CON VIDA


                                         Desembocadura do Xallas no Ézaro               Foto: J.M. López Tuñas


      No río Xallas foron construidas catro grandes presas hidroeléctricas cun réxime de explotación que constitúe unha auténtica agresión ecolóxica.

      A presa de Santa Uxía mantivo seco durante anos os 1,4 quilómetros finais comprendidos entre o muro e a fervenza do Ézaro, onde desemboca no mar. De cando en vez  liberaban un  pequeno caudal abrindo a fervenza  para contentar aos turistas  algúns días do ano.

      Foron as denuncias interpostas por RÍOS CON VIDA as que obrigaron a Ferrolatlántica a liberar un caudal mínimo de 2,23 m3 /sg,  que é só un 10 % do caudal medio do río  e que aínda non é suficiente  para un  bo estado ecolóxico.

      A empresa propietaria do embalse foi denunciada por presunta comisión dun delito contra os recursos naturais pola captación abusiva das augas públicas.Tamén o foron os responsables da Xunta de Galicia que naquel momento o permitiron. Esta mesma empresa é obxecto doutro proceso penal por desecar un embalse no mesmo río en novembro de 2007, provocando unha gran mortandade de troitas.

      RÍOS CON VIDA  é unha ONG estatal adicada á conservación e restauración de ríos, defendendo unha ética recreativa na pesca fluvial. Está formada por 4.000 persoas de distintos lugares de España coordinadas por unha Xunta Directiva elexida en asamblea cada dous anos. Fundada en 1979 adícase tamén á protección, estudo  e coidado dos ecosistemas acuáticos. É decir ven a desempeñar unha función que por Lei corresponde a distintos organismos da administración autonómica, que nalgúns casos actúan como cómplices das empresas enerxéticas que están a destruir numerosos  ríos e  montes de Galicia  ante a indiferencia da nosa cidadanía.

      Hoxe podemos disfrutar dun marabilloso espectáculo no Ézaro contemplando a fervenza e un entorno recuperado  dun xeito exemplar polo Concello de Dumbría.

jueves, 26 de mayo de 2011

MONTE PINDO: EL OLIMPO GALLEGO

                                                                     Foto: J.M. López Tuñas


..........
Eu soñei ver na cume do Pindo
adornados de mirto e loureiros,
escritores, poetas, guerreiros.
que sorrindo se daban a man.
..........
           
  Francisco Añón Paz
                                                                        A Galicia


         El monte Pindo es el Olimpo gallego. Eleva su majestuosidad a orillas del Atlántico que con sus vientos y lluvias va esculpiendo las formaciones graníticas y le confiere ese aire mitológico que desde siempre se le ha atribuido.
        Otea desde lo alto uno de los paisajes más espectaculares de nuestro litoral, tanto es así que hasta el río Xallas excavó su lecho rocoso para abrirse camino y lanzarse desde las alturas a los brazos del mar.
Desembocadura del Xallas
        Desde los albores de la Historia el hombre ha atribuido a los montes un carácter sagrado. En  las religiones más antiguas constituyen el nexo con Dios y en las primeras culturas urbanas, desde  Mesopotamia a Centroamérica, los templos se alzaban escalonadamente hacias los cielos para coronarse con el santuario.
        Francisco Añón Paz, al igual que otros escritores e intelectuales que han contribuido a la construcción del imaginario social de los gallegos, compara  este monte con el Olimpo griego y lo hace morada de los genios de nuestra cultura y de los más gloriosos antepasados.
En marcha...
        Ascender al monte Pindo desde la iglesia de este pueblo, por la ruta pedregosa que conduce hasta la cumbre de Pena Moa,  es todo un reto para el tesón y las piernas.Y si vas precedido de medio centenar de adolescentes se transforma ya en una proeza. Las profesoras de nuestro Instituto Carmen Vales, Luisa Nieto y Mercedes Rey nos conducen por esta ruta de senderismo tan espectacular como difícil. Las formaciones rocosas, los enormes pedregales y las maravillosas vistas que van surgiendo a medida que ascendemos hasta la cumbre resarcen, junto a la alegre  compañía del alumnado, todo el esfuerzo que la empresa requiere. Tres horas de camino, de roca en roca y de picacho en picacho.
        La ovación al llegar a Pena Moa  compensa el esfuerzo y aunque no pudimos localizar a la pléyade de escritores, poetas y “guerreiros” a los que canta Añón, la panorámica que desde allí se contempla, desde el Cabo Finisterre hasta el extremo Sur de la Playa de Carnota, es  todo un regalo para el espíritu.
        Luego, la  comida y  la bajada con mucha precaución porque las piernas flojean y los resbalones se producen a cada paso. Apoyo a los rezagados y ánimos compartidos. Y sobre todo la alegría de haber alcanzado  la cumbre de nuestro Olimpo. 

Playa de Carnota desde A Moa


lunes, 16 de mayo de 2011

17 de maio – DÍA DAS LETRAS GALEGAS


               
                                       





                                                       
O recanto profundo dos piñeiros
fálanos da túa nova moradía,
vivindo cos silencios compañeiros
letargo noutra vida fuxidía.

Levando calma a onde a dor vivía,
sementache-la paz polos outeiros,
polas chairas da terra penedía,
na busca de horizontes verdadeiros.

Respirando nos teus beizos a canción,
quedouno-la ledicia de quererte
sabendo da túa obra a devoción.

E tendo nós a sorte de aprenderte,
e na morte levar ti a resurrección,
non ficará nin tempo de esquecerte.


                                                                                            Xosé M. López Ardeiro
                                                                                             (Un xardín no tempo)

miércoles, 11 de mayo de 2011

OFRENDA ÁS NAIS BARCALESAS

                                         Cementerio de Colón - La Habana             ( Foto Guije)         


         A Unión Barcalesa da Habana celebrou o pasado día 8 o Día da Nai, cunha ofrenda no panteón da Sociedade a todas as nais barcalesas que non poideron voltar e descansan alí, no mausoleo que a Sociedade ten no Cemiterio de Colón. A Xunta Directiva e socios depositaron a ofrenda floral como cada ano.

         Repousan no panteón da Barcalesa 180 asociados e familiares que a miudo reciben a visita dos seus , de aquí e de alá. Son os que optaron por quedarse ou non tiveron a sorte de reunirse de novo en Barcala coa súa xente. Alí seguen a ter o recordo e o agarimo dos  familiares e amigos.

        Un paseo por esta necrópole habanera amósanos panteóns e nomes de concellos, comarcas e parroquias de todos os lugares de Galicia. Aproximadamente uns sesenta mausoleos: Sociedade de Ortigueira,Sociedade de Beneficencia, Naturales de Galicia...contribúen coa súa maxestuosidade a darlle relevancia a este cemiterio, o máis fermoso e importante  da Habana que está declarado Monumento Nacional.

         Foi o arquitecto ferrolá Calixto Loira Cardoso o autor do mesmo en 1871 e o nome de Cristóbal Colón débese a que estaba previsto que alí repousaran os restos do descubridor que se atopaban na Catedral da Habana, aínda que logo foron trasladados á catedral de Sevilla en 1898.

Presidente e Vicepresidente da U.B.
         Nun principio decidiuse erguerlle un monumento por suscripción popular, según conta  Xosé Neira Vilas, a proposta do gobernador colonial da Illa o marqués de Pezuela, pero a gran mortandade causada polo cólera naqueles anos derivou a iniciativa cara o cemiterio " xa que no vello non cabía tanto morto".

         Cando algún  barcalés   se achega á Habana e visita aos directivos da Unión Barcalesa, o Panteón no Cemiterio de Colón é  visita obrigada. Os actos máis importantes da Sociedade contan sempre cunha ofrenda  aos asociados desaparecidos e esta homenaxe ás nais, que o é tamén a todas as mulleres emigradas da nosa comarca, ven sendo tradicional na Habana dende hai moitos anos.
 
 
 

martes, 19 de abril de 2011

GALEGOS

Ruth Matilda Anderson-Feira-Porco no carro-Betanzos 1926


      Hoxe no mostrador da librería había unha morea de libros de Paul Preston. Cando lía a contraportada dun deles, Manola, unha das persoas que  amablemente atende  aos que alí imos, díxome que en España a Historia sempre a tiñan que contar os de fóra. É verdade, que seríamos sen a memoria que nos  trasmiten Malraux, Heminway, Hugh Thomas ou o mesmo Preston, pois simplemente  persoas cun pasado que, salvo excepcións,  nos venden permanentemente os que se aproveitaron del.

      Estes intelectuais e investigadores  pertencen a outras linguas e outras culturas e gracias ao seu traballo podemos reconstruir dun xeito claro o noso historial colectivo.

      A Historia dos galegos é  dura e correosa, difícil de agradar ós  sensibles  padais, por iso os nosos intelectuais nola presentan a miudo envolta en poesía, humor ou mesmo musicada

Foto Ruth Matilda Anderson
      
Ruth Matilda Anderson foi unha desas persoas ás que debemos unha imaxe nidia do noso pasado. Entre 1924 e 1926 viaxou por Galicia facendo fotografías de gran calidade para a Hispanic Society of América de Nueva York, que xunto cunha ampla documentación recollida, conseguiu plasmar unha imaxe moi realista da sociedade galega desa época: O mar e o campo, as vilas e as cidades, os nenos e os adultos…As fotografías desta viaxe expóñense na Sede da Fundación Caixa Galicia, en Santiago, ata a primeira semana de xuño.

   
  A mostra ofrécenos a posibilidade de viaxar a un pasado non tan lonxano e coñecer a vida cotiá das nosas xentes que ollada  dende a  modernidade non nos é tan allea como pensamos.





martes, 5 de abril de 2011

JUAN TUÑAS “ROMPERREDES”: IN MEMORIAM


Homenaje en el Estadio Azteca de México


       Ayer lunes  Juan Tuñas Bejeneta , “Romperredes”, abandonó las canchas terrenales a la edad de 93 años para unirse al equipo de los Ángeles de la liga Celestial. Así nos lo comunica desde México su hijo y  amigo Manolo Tuñas .

      Gran futbolista y  excelente persona, Juan Tuñas “Romperredes” fue distinguido en el año 2005 como Gloria del Deporte Cubano, con cuya selección había participado en los Campeonatos del Mundo de Francia del año 1938 llegando a los cuartos de final después de eliminar a Rumanía.

      Su padre, Manuel Tuñas Carballo, era de la parroquia de Aro en el Ayuntamiento de Negreira, desde donde emigró a Cuba.

      Juan Tuñas “Romperredes", conocido por ese sobrenombre por haber roto las mallas de las porterías con alguno de sus potentes cañonazos, desarrolló parte de su vida deportiva en México como  futbolista profesional, en donde residía en la actualidad y era muy apreciado,  quedando campeón de  Liga dos veces con el  Real Club España .

      En los últimos tiempos su familia había recuperado el contacto con Negreira y su hijo Manolo se desplazó el pasado año  en compañía de su hija Marcia para presenciar aquí el triunfo de España en la final del Campeonato del Mundo  de Futbol, dejando muchos amigos.

      Un cariñoso recuerdo para este gran deportista y nuestro pésame a su familia que tanto lo está echando de menos.




Con la camiseta del España de México



Tuñas, Lángara y Moreno







r


lunes, 4 de abril de 2011

EL MAESTRO CAYETANO


        Esta tarde después de una larga conversación con un grupo de amigos me paso a revisar la actualidad con la lectura de una serie de informaciones y artículos periódisticos,  lo que hace que me detenga en uno sobre  la tradición de la intolerancia en España.

        Las acertadas consideraciones del articulista y escritor Javier Cercas, traen a mi memoria la historia de Cayetano y el devenir  que ha dejado como herencia el tipo de sociedad en la que hoy nos toca vivir.

      Cayetano Ripoll  era Maestro en Ruzafa, un pueblo de Valencia. Se había enfrentado  a los franceses cuando invadieron España y  prisionero pasó varios años en el país vecino. Allí conoció las ideas de la Ilustración, la libertad de pensamiento y los libros de los más ilustres pensadores como Voltaire, Rousseau o Montesquieu. En su trabajo diario educaba a los alumnos conjugando la fe y la razón. Por eso fue denunciado  ante el Tribunal de la Inquisición (Junta de Fe) por liberal.

         En el proceso, al que no se le permitió  asistir, fue objeto de varias acusaciones como las de  no ir a misa, no enseñar el catecismo, rezar a Dios y no a la Virgen María y fue  condenado a muerte. La Junta de Fe llevó a Ripoll al patíbulo en la primavera de 1826 con el respaldo del Ministro de Justicia Francisco Tadeo Calomarde. Dado los tiempos que corrían se ejecutó la sentencia en la horca  y no en la hoguera como era tradicional, siendo representada ésta por un barril con unas llamas pintadas en el que se introdujo su cuerpo para ser luego incinerado en  el edificio de la Inquisición.

       Cayetano Ripoll fue la última víctima del Santo Oficio y su muerte causó un gran impacto en Europa ayudando a engrandecer la Leyenda Negra.

La Inquisición: Diego Rivera
                                                     
       La Inquisición Española es tan antigua como el Estado, siendo creada por los Reyes Católicos en 1478. Durante casi 400 años,  salvo cortos periodos  propiciados por los gobiernos liberales,  instauró un régimen de terror y control del pensamiento con miles de víctimas quemadas en las plazas públicas en los solemnes Autos de Fe en  los que participaban los ciudadanos escupiendo, insultando y arrojando toda clase de objetos a los reos que, disfrazados con el sambenito y el capirote, eran luego sacrificados en la hoguera. Sus chillidos  traladaban los cerebros de los asistentes que quedaban así inmunizados ante cualquier veleidad renovadora.

       El Santo Oficio ha  sido una medida muy  eficiente para el control del pensamiento. Ya en 1502 mediante una Pragmática los Reyes Católicos establecen un control sobre la entrada de libros y las publicaciones quedan supeditadas a la concesión de licencias. A partir  del primer Índice de Libros Prohibidos  en España (1551)  los más insignes escritores quedan excluidos: Bocaccio, Dante, Luis Vives, Voltaire, Rousseau … y condenados a muerte todos aquellos que osaran  leerlos.

       Aunque la Inquisición fue abolida  el 15 de julio de 1835, de nuevo  la unión de la Cruz y la espada cien años después (La Cruzada), además de cientos de miles de exiliados, ha poblado de tumbas los cementerios,  carreteras y bosques de España  y muchos cuerpos enterrados a lo largo y ancho del país siguen sin ser localizados salvo los recuperados por la ARMH.

       "La intransigencia en España sigue presente en nuestra sociedad y por tanto  en muchas instituciones. Nuestra fastuosa tradición de intolerancia se manifiesta a diario  y sin tolerancia no hay civilización, ni libertad ni democracia, porque la democracia es sólo la manifestación política de la tolerancia. La  libertad y la civilización no se aprenden en 40 años".