(No Paseo Fluvial)
calados ou musicais
que loitais como valentes
coas xistras e vendavais!
Duros carballos verdeados
petrucios e sedentarios!
Estades na Chá chantados,
solemnes e sedentarios!
Como amo a vosa beleza
da mais baril sobriedade!
Que sensación de forteza
ollando pra eternidade!
(Manuel María)
Son moitos anos os que levamos compartidos con este fermoso traballo dun artesán do barro que soubo reflectir ben o que cada un de nós pode descubrir a través da memoria dos nosos ancestros. É ben sabido que as raices son a parte máis importantes dos seres vivos, pois igual que as plantas, a través delas, reciben os alimentos que precisan, a regulación estacional e o seu soporte, o mesmo ocurre coas distintas civilizacións.
Dende a aparición dos primeiros seres humanos, a terra foi o seu sostén, así o soubo recoller Moisés no Xénese que sitúa a orixe do home nunha estatua de barro, porque este primeiro elemento foi a base da nosa civilización. A fabricación dos primeiros utensilios, a orixe da escritura, dos libros, das primeiras bibliotecas e durante moitos séculos foi un elemento fundamental para a vida das persoas.
Os primeiros escritos que se coñecen apareceron hai uns 6.000 anos, sobre taboiñas de barro alá na Mesopotamia e a súa función era recoller a lista de propiedades con debuxos moi simples como unha árbore ou homiños; logo pasaron a recoller pequenas ideas como a amizade, a enemizade ou a fertilidade segundo describe a historiadora Irene Vallejo. A escrita foi evolucionando ata que chegaron a representar as letras e os sons. Un traballo exclusivamente reservado a unha elite: os escribas. O primeiro autor coñecido da Historia da Literatura foi unha muller , Enheduanna, filla do rei Sargón I de Acad, que no seus poemas dedicados a Inana, deusa protectora e do amor inspiroulle fermosos versos cheos de vida. En algunhas bibliotecas como a do rei asirio Asurbanipal chegaron a desenterrar os arqueólogos máis de 30.000 taboiñas de barro.
Aínda que logo pasou a ser sustituído por outros elementos: o papiro ou o pergameo, a cerámica foi sempre un elemento fundamental da cultura dos pobos.
No ano 1976 un grupo de xóvenes da comarca de Barcala decidimos crear unha Asociación Cultural e unha das primeiras actividades que puxemos en marcha foi unha exposición de cerámica popular galega. Cos nosos coches perorremos os principais obradoiros de alfareiros de Galicia: Buño, Gundivós, Niñodaguia, Puxeiros... recollendo mostras de cada unha delas para destacar as características que as diferenciaban e os distintos usos a que se adicaban pois nas casa dos galegos a maioría dos utinsilios como cuncas, pucheiros, tinas formaban parte dende sempre do menaxe cotiá. A noticia publicada en distintos xornais fixo que fose todo un éxito para os visitantes locais e foráneos. Moitos de nós aínda conservamos nas nosas casas algunha mostra desa fermosa exposición e a lembranza de tan enriquecedora experiencia.
Malia a diminución de obradoiros da artesanía tradicional a cerámica en Galicia segue a ter uso e conformando a menaxe das casas, en parte grazas a persoeiros tan importantes para a nosa cultura como o intelectual Isaac Díaz Pardo, alma mater de Sargadelos, cuxas pezas son recoñecidas en todo o mundo.
