lunes, 29 de agosto de 2022

EU PASEI POR CAMARIÑAS...!


Eu pasei por Camariñas,

por Camariñas pasei cantando...!
 

Sentados na proa do restaurante gorentando as lambiscadas con que a ría nos agasalla pensaba que si de min dependera mudaríalle o nome a esta costa que quedou marcada polos naufraxios que no  pasado tiveron lugar, coma o do navío da armada británica Serpent en 1890. O seu símbolo, o Faro que dende os 100,5 metros sobre o bravo mar, axudou a salvar milleiros de vidas, foi o primeiro en utilizar enerxía eléctrica seis anos despois desa traxedia.

O Faro Vilán, o maior de España e un dos máis altos de Europa, foi o meu primeiro amigo camariñán. Polas noites entraban as súas lampadas de xeito silandeiro polos cristais da galería da miña habitación en Muxía, no outro lado da ría, reflectíase nos espellos do armario aos pés da cama e acariñábame a faciana todas as noites, sempre do mesmo xeito: Un dous e logo contar ata quince, un dous e outra vez ata quince, todo de seguido ata que espertaba pola mañán e xa se fora.

Polo inverno cando volvía para durmir, cos meus compañeiros mestres Antonio e Amando, logo de tomar uns grolos na Taberna de Maruja, que se fora a luz era algo habitual naqueles tempos, por iso tíñamos que agardar arrimados ás paredes e ao pasar os lóstregos do faro cada quince segundos ir avanzando pouco a pouco ata chegar a Casa Isolina, onde vivíamos. E foi Zora, unha veciña, quen un día nos dixo aquel cantar : O faro de Camariñas alumea ás muxianas e as muxianas din “Vivan as caramiñanas”!...

Logo foi un novo amigo de Xaviña, no Colexio Público de Santa Comba, bo mestre como a súa dona, ledo e solidario,que tantas veces axudou a chegar a fin de mes a algunhas familias sempre co mesmo dicir : Carril non toca fondo!

E os amigos seguiron chegando, Alonso, fareiro ao igual que a súa dona, compañeiro na Deputación Provincial que un día levoume á súa casa, que era o Vilán, e subiume ao alto da torre onde quedei impresionado pola vista do mar bravío que mallaba unha e outra vez nos acantilados con virulencia. Os compañeiros alcaldes Bautista e Pichurri cos que compartimos tantas vivencias, toda ela xente excepcional coma tantos outros.

                                                                      (Foto: Vito Diéguez)
 

Onte, logo de disfrutar do fermoso paseo marítimo, camiño do Vilán, a néboa non deixaba ver nin a torre mais tivemos a ocasión de gozar da fermosa exposición de fotografías de Vito Diéguez e dos antigos compoñentes deste faro que son unha historia dos cambios técnicos que dende a súa construcción axudaron a salvar tantas vidas.

Cando partimos non poiden evitar lembrar aquela frase que o escritor e premio Nóbel de Literatura José Saramago lle adicou á illa na que pasou os derradeiros anos da súa vida : Lanzarote non é a miña terra, pero é terra miña.

Por iso dicía ao comenzo que se de min dependera á Costa da Morte mudaríalle o nome por Costa da Vida




 

jueves, 19 de mayo de 2022

UNHA VIAXE AO PASADO

 


A chegada do galeón Andalucía ao porto de A Coruña é todo un acontecemento. Poucas veces se ten ocasión de camiñar de vagar e de xeito tan didáctico por un barco empregado polos españois durante os séculos XVI ao XVIII, nas expedicións interoceánicas entre España, América e Asia formando parte da chamada flota das Indias e que tamén foi protagonista da primeira volta ao Mundo (1519-1522).

O galeón era un mercante armado de entre 40 ou 60 metros de eslora deseñado para cruzar os grandes océanos coa máxima eficiencia.


Estes barcos estableceron as relacións comerciais e culturais entre Europa, América e Asia durante trescentos anos. Dende Sevilla cruzaban anualmente o Atlántico para voltar logo dende o porto da Habana, aproveitando a Corrente do Golfo, coas súas bodegas cargadas de mercancías. No Pacífico o galeón de Manila transportaba tamén fabulosos e exóticos produtos asiáticos.

Unha tripulación composta por mozos e mozas andaluces que percorren o mundo nesta embarcación axudan a entender como era a vida dos mariñeiros que convivían dentro destas estruturas de madeira, o traballo cotiá para manipular as enormes velas dos tres paus coas imnumerabeis cordas, as técnicas de navegación para poder situarse no océano; dende o reloxo de area que manexaba o grumete para calcular a lonxitude xeográfica comparando a hora solar coa do porto de saída ata o uso da corda con “nudos” que amarrada a unha táboa ían soltando pola popa para xunto co reloxo calcular a velocidade de navegación do barco.


PAN E VIÑO : “Táboa posta, vianda presta”


Os principais alimentos a bordo eran o pan e o biscoito, tamén arroz, peixe e carne salgada, queixo e froitos secos. Cociñabase nun fogón con leña na cuberta principal, con moito tino para que non se producira un incendio.

Pero os mariñeiros convivían con moita dificultade, carentes de todo tipo de medidas hixiénicas, con piollos, pulgas e ratas. Con falta de auga e padecendo múltiples enfermidades, algunhas mortais como o escorbuto.



Os cinco canóns por cada banda disparaban bolas de ferro fundido de oito libras (3,91 Kg) con un alcánce máximo de 150 metros. Estes barcos mercantes navegaban en convois escoltados por barcos da armada, pero aínda así levaban canóns para a sua propia defensa.


O Galeón Andalucía, réplica dun do século XVII, foi construído en 2009-2010 pola Fundación Nao Victoria nos estaleiros de Punta Umbría (Huelva). Entre o 2010 e o 2013 navegou máis de 35.000 millas náuticas polos grandes océanos e mares do mundo facendo escala en portos dos catro continentes. Surcou o Pacífico e o Índico, cruzou o Atlántico e navegou polo Mediterráneo, Mar Roxo, Mar da China, Mar Exeo e o Caribe. Visitou cerca de cincuenta portos abrindo as súas cubertas ao público.


O domingo desplegará de novo as velas para cruzar o Cantábrico rumbo aos máis importantes portos franceses e ofrecer a súa testemuña histórica a todos aqueles que queiran disfrutar deste privilexio.






domingo, 27 de marzo de 2022

AQUELES MESTRES- II

 


Los profesores de la comarca de Negreira, en aquel tiempo, disgregados en las escuelas unitarias, conscientes de que la práctica deportiva era una inagotable fuente de enseñanzas de cara a la formación integral de los escolares, pusieron en marcha en el curso escolar 1971-72 los I Juegos Escolares .

Hoy, unos años más tarde, se complacen en constatar que esta iniciativa está presente en esta y otras comarcas, como lo prueba la expansión de este tipo de Juegos por toda la geografía gallega y en el haber contribuido a la difusión de este fenómeno social, el deporte, que cautiva a jóvenes y adultos y que debe impulsarse de manera especial desde las instituciones educativas, motivando a los alumnos a su práctica, ya que a través de el encontrarán, entre otras cosas, salud, camaradería y disfrute sano del tiempo libre.

Con la seguridad de que esta labor se verá incrementada, pasamos el relevo al Colegio Público de Zas, organizador de los próximos Juegos Escolares Intercomarcales.

                                                        Negreira, Junio de 1984


          
  Ser-Santa Comba
         Campeonatos Escolares 1974




 

                                                                                               (Foto:Isabel Ramos)






(Medalla de Jesús Mariño Couso-NEGREIRA)


                                   Alumnos da Escola de Freixeiro (Sta.Comba) 





viernes, 11 de febrero de 2022

PANDEMIA

 

                                                           (J.M.L.T.)

Estenderon as ás do medo polo ar e sentiron a ameaza da Parca no seu corpo, volveron ás ponlas das árbores espectantes para sair de cando en vez  comer un pouco, escoitando o berro dos corvos que chalaban cada vez que o xefe da bandaba aconsellaba polo perigo que volver a voar lles supoñía.

E alí quedaban día a día, mes a mes, e logo un ano coa espranza de volver a sentir o sol nas súas vidas e coidar os niños coas ás estendidas de novo sobre o vento.  Moitas delas quedaron mortas sobre a area mentres as ollaban con tristura dende as copas das árbores espidas.

Agora poden ver como de novo milleiros de estorniños voan xuntos en bandadas, xogando a facer figuras feiticeiras mentres a xente párase nas rúas a ollar o seu baile acompasado e fermoso, sen reparar en que só pretenden escorrentar aos miñatos coa súa arte, para marchar de novo a outros lugares onde o sol quente máis e voltar logo.

E as pombas xa pensan só en voar, cruzar o aire coa bandada bailando ao compás do cantalear das máis novas que gozan por sair outra vez sen trabas, elas soas.